“Αντικαταθλιπτικά φάρμακα: κρίσιμες ερωτήσεις και απαντήσεις”

Η αντιμετώπιση της κατάθλιψης στηρίζεται σε ένα πλέγμα παρεμβάσεων (ψυχοθεραπεία, ομάδες αυτοβοήθειας, εκμάθηση διαχείρισης των συμπτωμάτων από το ίδιο το άτομο, διατροφή, άσκηση, αλλαγή τρόπου ζωής και φάρμακα).

η δυσκολία του ατόμου στην εργασία

στις κοινωνικές του υποχρεώσεις

στη λειτουργικότητα

αν έχει άλλα προβλήματα υγείας

αν υπάρχει έντονη αϋπνία

ή απώλεια της όρεξης

ή ιδέες αυτοκαταστροφής

Τρικυκλικά

Αναστολείς της μονοαμινοξειδάσης (ΙΜΑΟ)

Εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης της σεροτονίνης (SSRI’S)

Αναστολείς επαναπρόσληψης της σεροτονίνης (SARI)

Aναστολείς της επαναπρόσληψης της νορεπινεφρίνης και της ντοπαμίνης (NDRI)

Πως λειτουργεί η θεραπεία στον εγκέφαλό μου;

Πότε θα αισθανθώ βελτίωση;

Ποιους κινδύνους και τι παρενέργειες διατρέχω;

Μπορώ να κάνω κάτι για να κάνω την θεραπεία πιο αποτελεσματική;

Είναι αυτή που παίρνω η συνηθισμένη θεραπεία για αυτή την διαταραχή;

Υπάρχουν άλλες λύσεις εκτός από τη θεραπεία αυτή;

Πώς μπορώ να έρθω σε επαφή μαζί σας σε περίπτωση επείγουσας ανάγκης;

Μέσα σε αυτό το πολύπλοκο menu, τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα έχουν μια ιδιαίτερη θέση, στο βαθμό που στο ευρύ κοινό δημιουργείται συχνά μία σύγχυση για τη δράση τους, τις ενδείξεις και τις παρενέργειές τους. Για μερικούς τα αντικαταθλιπτικά είναι τα χάπια της ευτυχίας (π.χ. η ευρύτατη χρήση του Prozac στις Η.Π.Α.) ή μόδα, χωρίς να υπάρχει πραγματική ιατρική ένδειξη για συνταγογράφησή τους.
Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του Ε.Ο.Φ. οι Έλληνες καταφεύγουν με αυξητικές τάσεις κάθε χρόνο στη χρήση ψυχοφαρμάκων (στα λεγόμενα αντικαταθλιπτικά και αγχολυτικά) προκειμένου να αντιμετωπίσουν, συχνά χωρίς συμβουλή ή επίσκεψη σε ειδικό, τις διάφορες ψυχοσωματικές διαταραχές που έχουν ή νομίζουν ότι έχουν.
Εξ άλλου οι κοινές ψυχικές διαταραχές επικρατούν στο 15-20% του γενικού πληθυσμού και δυστυχώς μόνο το ¼ αυτού του πληθυσμού λαμβάνει (και όχι πάντα) μία θεραπεία και αντιμετώπιση με ορθολογική χρήση των φαρμάκων.
Συνήθως η ελαφρά και μέτριας μορφής κατάθλιψη δεν χρειάζεται αντικαταθλιπτικά. Ωστόσο, η απόφαση της χορήγησης αντικαταθλιπτικών θα πρέπει να λαμβάνεταιαπο τον ψυχίατρο, σε συνεργασία με τον ασθενή και την οικογένειά του, αν κριθεί απαραίτητο, προκειμένου να υπάρχει συστηματική λήψη της αγωγής. Προϋποθέσεις για αυτή την απόφαση είναι ο προσδιορισμός της φύσης και σοβαρότητας της κατάθλιψης συμπεριλαμβανομένης και της αυτοκτονικότητας, οι πεποιθήσεις και προκαταλήψεις του ασθενούς και της οικογένειάς του για τα φάρμακα, καθώς και η ενεργητική συμμετοχή του πάσχοντος στη θεραπεία.

1. Ποιος χρειάζεται αντικαταθλιπτικά;
Για την απόφαση της χορήγησης λαμβάνονται υπόψη πολλοί παράγοντες όπως:
Συχνά χρειάζεται μια στάση αναμονής και καλής αξιολόγησης από τον ειδικό, ή ορθή διάγνωση, με μακροπρόθεσμο στόχο με αντιμετώπιση όχι μόνο της δύσκολης παρούσας κατάστασης, αλλά και των πιθανών αποτροπών της.

2. Πώς δρουν τα αντικαταθλιπτικά;
Τα αντικαταθλιπτικά διακρίνονται στις ακόλουθες κατηγορίες:
Μελέτες έχουν δείξει ότι τα επίπεδα κάποιων σημαντικών νευρομεταβιβαστών (σεροτονίνη, ντοπαμίνη,νοραδρεναλίνη) είναι χαμηλά στις συνάψεις και αυτό οδηγεί σε λανθασμένη εγκεφαλική επικοινωνία και μεταφορά μηνυμάτων. Τα αντικαταθλιπτικά επηρεάζουν την ποσότητα των νευροδιαβιβαστών στο χώρο ανάμεσα στα κύτταρα την ισορροπία στις συνάψεις στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Από τις αναφερθείσες κατηγορίες των αντικαταθλιπτικών χρησιμοποιούνται ευρέως στη σύγχρονη ψυχιατρική οι 3 τελευταίες, ιδιαίτερα δε η 3η.

3. Πόσο καιρό πρέπει να τα παίρνω ώστε να υπάρχει βελτίωση;
Η φαρμακευτική αγωγή χορηγείται συνήθως για 6 μήνες. Χρειάζεται να έχουμε υπομονή, αφού τα αντικαταθλιπτικά για να δράσουν απαιτούν 3-4 εβδομάδες. Αν διακοπεί η θεραπεία, υπάρχει κίνδυνος υποτροπής. Δε χρειάζεται να σκεφτόμαστε ότι θα παίρνουμε αντικαταθλιπτικά μια ζωή. Αρκεί να εκπαιδευτούμε να παρατηρούμε τις διακυμάνσεις και τα προειδοποιητικά σημεία στον εαυτό μας, ώστε να τα αναφέρουμε στον γιατρό που μας παρακολουθεί.

4. Αν ξεχάσω μια δόση;
Πολύ απλά, συνεχίζουμε κανονικά την επόμενη μέρα.

5. Πότε μπορώ να τα σταματήσω;
Τα αντικαταθλιπτικά, μαζί με τις άλλες ψυχοθεραπευτικές και ψυχοκοινωνικές παρεμβάσεις, ρυθμίζουν θετικά την πορεία της κατάθλιψης.
Είναι σοβαρό λάθος ο ασθενής να αποφασίζει μόνος του για την πρόωρη διακοπή τους. Η απόφαση θα πρέπει να λαμβάνεται σε συνεργασία με τον ψυχίατρο σε ένα κλίμα βασικής εμπιστοσύνης στα πλαίσια της θεραπευτικής συμμαχίας.
Τα αντικαταθλιπτικά δεν προκαλούν εξάρτηση.

6. Τί παρενέργειες έχουν συνήθως;
Εξαρτάται από την συγκεκριμένη κατηγορία. Ωστόσο, οι συνήθεις παρενέργειες είναι οι ήπιες γαστρεντερικές διαταραχές (ναυτία, διάρροια), αϋπνία, σεξουαλική δυσλειτουργία, μικρή αύξηση βάρους, ελαφρά κόπωση και σπάνια ήπια υπέρταση. Αυτές οι παρενέργειες, όταν εμφανισθούν, δε διαρκούν περισσότερο από 4-5 μέρες. Έχει σημασία να μην διαβάζει ο ασθενής, χωρίς γνώσεις και εμπειρία, το σύνολο των που αναγκαστικά αναγράφονται στα ιατρικά φυλλάδια, γιατί επηρεάζεται αρνητικά και κινδυνεύει να στερήσει τον εαυτό του από μια χρήσιμη θεραπεία.

7. Υπάρχουν αντενδείξεις για να παίρνω άλλα φάρμακα μαζί με τα αντικαταθλιπτικά;
Σε γενικές γραμμές είναι συμβατά με άλλες θεραπείες όπως αντιβιοτικά, αντιφλεγμονώδη κτλ. Είναι σπάνιες οι αντενδείξεις.

8. Τα αντικαταθλιπτικά τι διαφορά έχουν με τα αγχολυτικά;
Τα αγχολυτικά ηρεμιστικά συστήνονται και είναι ασφαλή για την αντιμετώπιση κυρίως του άγχους, σε οξεία ή χρόνια μορφή του. Προκαλούν ήπιο εθισμό όταν κάποιος τα παίρνει ανεξέλεγκτα, γι’αυτό και πρέπει να συνταγογραφούνται από ειδικό.

9. Παχαίνουν τα αντικαταθλιπτικά;
Τα περισσότερα και τα νεότερης γενιάς όχι, αντίθετα προκαλούν στην αρχή κάποιας μορφής ανορεξία. Στα παλαιότερης γενιάς αντικαταθλιπτικά συνέβαινε αυτό, αλλά πλέον δεν χρησιμοποιούνται. Προσοχή όμως, δεν πρέπει να παίρνουμε «χάπια της ευτυχίας» σαν «μόδα για να αδυνατίσουμε»!

Μη διστάζετε να ρωτάτε το γιατρό σας για όλα τα παραπάνω, π.χ.

H κατάθλιψη είναι μια πολυπαραγοντική διαταραχή της ψυχικής διάθεσης και χρειάζεται έναν συνδυασμό φαρμακευτικής, ψυχοθεραπευτικής αντιμετώπισης , μαζί με αλλαγές στον τρόπο ζωής του ατόμου.

 

Δημοσίευση: www.enallaktikos.gr