Οι γιατροί του Αιγαίου: 2 κλιμάκια εξειδικευμένων επιστημόνων προσφέρουν ανεκτίμητο έργο σε 12 νησιά

Το ντοκιμαντέρ που αποτυπώνει το έργο τους και θα προβληθεί στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης

*Το παρόν αποτελεί ανακοινοποίηση δημοσίευσης της ιστοσελίδας ΝΕΑ ΣΕΛΙΔΑ.

Από το 2004 που δημιουργήθηκαν οι Κινητές Μονάδες Ψυχικής Υγείας στις Βορειοανατολικές και Δυτικές Κυκλάδες, υπό τη διαχειριστική ευθύνη της Εταιρείας Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ψυχικής Υγείας (ΕΠΑΨΥ), χρηματοδοτούνται σταθερά από το υπουργείο Υγείας και από προγράμματα ΕΣΠΑ. ‘Eτσι, η Σύρος, η Τήνος, η Μύκονος, η Άνδρος, η Πάρος, η Αντίπαρος, η Μήλος, η Σίφνος, η Σέριφος, η Κίμωλος, η Κέα και η Κύθνος δέχονται ψυχιατρική φροντίδα σταθερά ανά 15ήμερο μέσα από τα κλιμάκια των ψυχολόγων, των κοινωνικών λειτουργών, των παιδοψυχιάτρων και των ψυχιάτρων που παρέχουν δωρεάν υπηρεσίες, όπως διαγνωστική εκτίμηση, ατομική – οικογενειακή ψυχοθεραπεία, ψυχιατρική και παιδοψυχιατρική παρακολούθηση, συμβουλευτική γονέων, ομαδική ψυχοθεραπεία και ψυχοκοινωνική αποκατάσταση.

Οι υπηρεσίες παρέχονται είτε σε χώρους που παραχωρούνται στα τοπικά κέντρα υγείας είτε σε χώρους των δήμων. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε η κλινική ψυχολόγος και επιστημονική υπεύθυνη των κινητών μονάδων της ΕΠΑΨΥ, Στέλλα Παντελίδου, στη «Νέα Σελίδα», κάθε χρόνο επισκέπτονται τις δύο μονάδες στα δώδεκα νησιά κατά προσέγγιση 2.500 άτομα, με 12.000 ενήλικες και παιδιά να έχουν εξυπηρετηθεί μέχρι σήμερα. Παράλληλα, στο πλαίσιο της κοινοτικής ψυχιατρικής οι μονάδες επενδύουν στην πρόληψη και την προαγωγή της ψυχικής υγείας μέσα στην κοινότητα με δράσεις στα σχολεία αλλά και σεμινάρια πρόληψης αυτοκτονιών και ενίσχυσης των ομάδων αυτοβοήθειας.

«Πρόκειται για υπηρεσίες άκρως νευραλγικές και ζωτικές για τα νησιά αυτά, που συνεχίζουν να στερούνται βασικές υπηρεσίες ψυχολογικής κάλυψης, αυτονόητες στην πρωτεύουσα. Σκεφτείτε ότι σε όλες τις Κυκλάδες μόνο στο νοσοκομείο της Σύρου υπάρχουν επαγγελματίες ψυχικής υγείας».

Το πόσο σημαντική είναι η παρουσία των δύο κινητών μονάδων φαίνεται και από το γεγονός ότι υπάρχει μεγάλη προσέλευση του κόσμου στην υπηρεσία, όπως και πολλά αιτήματα σε αναμονή. «Οι κάτοικοι διαδίδουν από στόμα σε στόμα τη δουλειά μας. Αυτό, φυσικά, δεν συνέβαινε στο ξεκίνημα της λειτουργίας μας, όταν οι κοινωνίες ήταν πολύ καχύποπτες απέναντί μας. Βρήκαμε ανθρώπους απομονωμένους που δεν είχαν λάβει θεραπεία για πολλά χρόνια», λέει η κυρία Παντελίδου και προσθέτει: «Με τη δουλειά όμως που κάναμε μαλάκωσε το στίγμα. Σήμερα, δεχόμαστε πολλά αιτήματα που αφορούν σε συναισθηματικές και αγχώδεις διαταραχές, αναπτυξιακά ζητήματα παιδιών, ψυχοκοινωνικά προβλήματα -ανεργία, διαζύγιο-, καθώς και αντιμετώπιση σοβαρότερων διαταραχών, όπως η σχιζοφρένεια».

Ενδιαφέρον, πάντως, έχει και το γεγονός ότι τα ποσοστά ψυχοπαθολογίας στα νησιά δεν είναι μεγαλύτερα απ’ ό,τι στην υπόλοιπη Ελλάδα. Όπως μας εξήγησε η κυρία Παντελίδου, «στην επαρχία υπάρχει ο επιβαρυντικός παράγοντας της απομόνωσης και η προκατάληψη της κλειστής κοινωνίας, υπάρχουν όμως και προστατευτικά στοιχεία, όπως ο μεγαλύτερος βαθμός κοινωνικής συνοχής και υποστήριξης και η καλύτερη ποιότητα ζωής ως προς το φυσικό περιβάλλον. Στη μεγάλη πόλη είναι πολύ εύκολο να βρεθείς μόνος σου με το πρόβλημά σου σ’ ένα διαμέρισμα».

Το ντοκιμαντέρ «Οταν φυσάει νοτιάς» της Καλλιόπης Λεγάκη, το οποίο θα κάνει πρεμιέρα στις 8 Μαρτίου στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ της Θεσσαλονίκης, ρίχνει φως στη σημαντική δουλειά που κάνουν οι Κινητές Μονάδες Ψυχικής Υγείας στις Κυκλάδες. «Αυτό που είδα εγώ είναι μια πρωτοβουλία που αποπνέει ανθρωπισμό και γενναιοδωρία», επισημαίνει στη «Νέα Σελίδα» η σκηνοθέτις. Όπως μας αναφέρει, στη διάρκεια των γυρισμάτων η κάμερά της κατέγραψε το επιστημονικό προσωπικό των μονάδων, τους ανθρώπους που βιώνουν τον ψυχικό πόνο αλλά και όλη την κοινότητα που μπαίνει στον χορό της κοινοτικής ψυχιατρικής – ιερείς, δάσκαλους, δήμαρχους, κοινωνικούς λειτουργούς, αστυνομικούς, λιμενικούς κ.ο.κ.

«Σκεφτείτε ότι έτσι εκπαιδεύεται μέχρι και ο ιερέας του νησιού να αναγνωρίζει τον άνθρωπο που πάσχει από πρόβλημα ψυχικής υγείας και δεν έρχεται απλώς να κάνει μια εξομολόγηση στο πλαίσιο της θρησκευτικής του πίστης. Κάτι ακόμα που με εντυπωσίασε από τις μαρτυρίες των ντόπιων ήταν ότι μέχρι να αρχίσει το έργο των μονάδων, οι άνθρωποι με ψυχολογικά προβλήματα κλείνονταν μέσα στα σπίτια από τους συγγενείς τους.

Ή η εξομολόγηση που μας έκανε μια νεαρή κοπέλα στην Αντίπαρο που η μητέρα της αυτοκτόνησε από την κατάθλιψη. Ειδικά για τους ανθρώπους στο συγκεκριμένο νησί είναι πολύ ισχυρή η αντίθεση ανάμεσα στο καλοκαίρι, όταν το διεθνές τζετ σετ κάνει διακοπές στις πολυτελείς βίλες, συγκεντρώνοντας υψηλό τουρισμό και δημοσιότητα, και τον χειμώνα, όταν μια χούφτα κάτοικοι κυκλοφορούν μόνοι κι έρημοι στο απομονωμένο νησί. Η χαοτική αυτή διαφορά τούς βυθίζει στη θλίψη».

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΟΥ ΕΠΩΦΕΛΟΥΜΕΝΟΥ

«Ο,τι καλύτερο μου συνέβη»

Η Ελευθερία Αφεντάκη μένει στην Τήνο από το 1993 μαζί με τα δύο παιδιά της, 20 και 22 χρόνων, και εργάζεται ως φύλακας στο Μουσείο Τηνίων Καλλιτεχνών. Από το 2013 και για τρία χρόνια δέχτηκε συστηματικά την ψυχολογική φροντίδα του κλιμακίου της ΕΠΑΨΥ στο νησί. «Για πολλά χρόνια στη ζωή μου νόμιζα ότι οι ψυχολόγοι δεν χρειάζονται αν έχεις καλούς φίλους. Έκανα λάθος. Την πρώτη κρίση πανικού την έπαθα όταν ήμουν 40 ετών μέσα σ’ ένα λεωφορείο.

Ήταν μια δεκαετία που ένιωθα δύσκολα και περίεργα, αλλά ήμουν πολύ απασχολημένη με τα καθημερινά προβλήματα για να αντιμετωπίσω το υπερβολικό άγχος μου. Χώρισα όταν ήμουν 27 ετών κι ενώ τα παιδιά μου ήταν πολύ μικρά – δύο μηνών και δυόμισι χρονών. Οι γονείς μου ήταν στην Αθήνα κι εγώ μόνη με δύο παιδιά στο νησί. Κάποια στιγμή συνειδητοποίησα ότι οι φοβίες μου ήταν μη διαχειρίσιμες πλέον. Αποφάσισα να ζητήσω βοήθεια. Το ότι πήγα εκεί και βοηθήθηκα ήταν ό,τι καλύτερο μου συνέβη.

Η κα Αφεντάκη μας λέει πως τα ίδια θετικά αποτελέσματα από την παρουσία των κινητών μονάδων κερδίζουν ολοένα και περισσότεροι πια συντοπίτες της. «Όσο περνάει ο καιρός τόσος περισσότερος κόσμος επισκέπτεται το κλιμάκιο- οι γυναίκες βέβαια περισσότερο. Όσο για’ μενα παθαίνω ακόμα κρίσεις πανικού απλώς τώρα τις διαχειρίζομαι καλύτερα. Mετά από την βοήθεια που πήρα κατάφερα να μπω και σε αεροπλάνο!».

(Δημοσιεύτηκε στο φύλλο 90 της εφημερίδας ‘Νέα Σελίδα’ την Κυριακή 24/02/2019)

*Δείτε εδώ το trailer του ντοκιμαντέρ ‘Όταν Φυσάει Νοτιάς’