O Δρ. Στέλιος Στυλιανίδης στον 9,58
Δημοσίευση: www.webtv.ert.gr
Κατηγορία: Δημοσιεύσεις
Να αλλάξει η Ελλάδα, αλλά όχι εμείς
Ο ψυχαναλυτής, καθηγητής Κοινωνικής Ψυχιατρικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Στέλιος Στυλιανίδης, με τη μακρά εμπειρία στη διδασκαλία και την αρθρογραφία περί του δημόσιου πολιτικού και κοινωνικού βίου, έχει εργαστεί άκοπα τριάντα χρόνια για την εθνική ψυχιατρική μεταρρύθμιση. Σε μια δύσκολη στιγμή της χώρας (και της ψυχικής ζωής του τόπου) ανεβαίνει στη σκηνή του TedX Academy στις 26 Σεπτεμβρίου για να μοιραστεί με το κοινό μερικές από τις δύσκολες και σημαντικές εμπειρίες του. Τίτλος της ομιλίας του «Ελλάδα, μια χώρα που δεν θέλει να αλλάξει». Για την ψυχική ακαμψία της χώρας, και όχι μόνο, μίλησε στην «Κ».
– Πώς προέκυψε η πρόσκληση στο TEDX;
– Με συνάντησαν οι άνθρωποί του και μου ζήτησαν να κάνω μια ομιλία. Νομίζω με βρήκαν από τα γραπτά μου για την ψυχοπαθολογία της πολιτικής και κοινωνικής ζωής στην Ελλάδα, που έχει ενταθεί την περίοδο της κρίσης.
– Ως ψυχίατρος, ποια είναι η δική σας οπτική σε σχέση με το θέμα;
– Η δική μου οπτική προκύπτει από μερικά παραδείγματα βιωμάτων από την τριαντάχρονη πορεία μου σε αυτό που λέμε ψυχιατρική μεταρρύθμιση στην Ελλάδα. Αυτό που προσπαθήσαμε με λίγους συναδέλφους να κάνουμε και να αλλάξουμε την ασυλική πραγματικότητα σε αυτήν τη χώρα, ξεκινώντας ως συμβολική κίνηση με το θέμα της Λέρου το 1988. Είμαι πλήρως εμπλεκόμενος με αυτό το θέμα από το 1987.
– Ποιες ήταν αδρομερώς οι προσπάθειες της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης;
– Κατ’ αρχάς ν’ αλλάξουμε την κουλτούρα της βίας και στέρησης της ελευθερίας των ατόμων που έχουν μια ψυχιατρική διαταραχή. Προσπαθήσαμε να αλλάξουμε τη νοοτροπία όλων των εμπλεκομένων στο σύστημα, κάνοντας παρεμβάσεις με την εκπαίδευση του θεραπευτικού προσωπικού και την αλλαγή του βιοϊατρικού μοντέλου, που είναι μόνο φάρμακα και καταστολή. Και στην ενδυνάμωση των ίδιων των οικογενειών των ασθενών μέσα από συλλογικότητες. Πάνω από όλα ο πυρήνας της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης, είναι η θεραπεία του ατόμου στο φυσιολογικό του περιβάλλον. Και μέσα σε αυτό τονίζεται η αξιοπρέπεια των ασθενών και τα δικαιώματά τους. Διότι έχουμε στην Ελλάδα το παράδοξο να μιλάμε συνεχώς για δημοκρατικά δικαιώματα και να έχουμε αρνητικό ρεκόρ στην Ευρώπη στο επίπεδο των αναγκαστικών νοσηλειών. Πάνω από το 60% των εισαγωγών στα ψυχιατρεία γίνεται με αναγκαστική νοσηλεία τη στιγμή που ο μέσος όρος στην Ευρώπη είναι 10%. Αυτό οφείλεται στο ότι δεν έχουμε άλλες δομές γι’ αυτούς τους ανθρώπους, εναλλακτικές λύσεις φροντίδας, και έχουμε ασυλική κουλτούρα. Πρέπει να αλλάξουμε νοοτροπία. Η αναγκαστική νοσηλεία είναι το τελευταίο μέτρο, ενώ σήμερα χρησιμοποιείται σαν κοινότοπο μέτρο. Read more
Ο «οικονομικός άνθρωπος» την εποχή της κρίσης
Ο Νίτσε, πρώτα, το διατυπώνει: «Το μεγαλύτερο μέρος της ψυχικής μας δραστηριότητας, το χρησιμοποιούμε για να ξεχάσουμε˙ αυτό είναι για τα ανθρώπινα όντα ένα ζωτικό ερώτημα». Η λειτουργία της απώθησης, που ευφυώς περιέγραψε ο Φρόυντ ως βασική λειτουργία του ανθρώπινου ψυχισμού, σαν στοιχείο συμβιβασμού με την εξωτερική πραγματικότητα και συνθήκη sine qua non επιβίωσης, μας θέτει μπροστά σε έναν τεράστιο απωθημένο-ξεχασμένο όγκο της ύπαρξής μας, όπως μια κατάσταση προ-αίσθησης, μαύρων ή γκρίζων ζωνών, απόμακρων και αδιαφοροποίητων.
Το αντίδοτο στο μείζον πρόβλημα της κατάθλιψης
Στο πλαίσιο αντιμετώπισης της ανθρωπιστικής κρίσης, η κατάθλιψη, η αυτοκτονικότητα και οι αυτοκτονίες αποτελούν μείζον θέμα δημόσιας υγεία, με απόλυτη προτεραιότητα, από τη μεριά μιας νέας πολιτικής υγείας, που πρέπει να ασκηθεί. Η οικονομική κρίση και οι πολιτικές λιτότητας έχουν σχέση με τις αυτοκτονίες, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι πρόκειται για γραμμική σχέση αιτίου-αιτιατού. Μία μελέτη σε 26 χώρες της Ευρώπης για το διάστημα 1970-2006 δείχνει πως για κάθε 1% αύξηση της ανεργίας σημειωνόταν αύξηση 0,8% στις αυτοκτονίες στις ηλικίες κάτω των 65 ετών.
Τι μπορεί να οδήγησε τον συγκυβερνήτη να ρίξει το airbus;
Η αποκάλυψη ότι ο συγκυβερνήτης του airbus της Germanwings οδήγησε συνειδητά το αεροσκάφος στη συντριβή και τους 149 επιβάτες του στο θάνατο έχει συγκλονίσει όλο τον πλανήτη. Με την περίπτωση της τρομοκρατικής ενέργειας να αποκλείεται από τις αρχές οι πρώτες πληροφορίες που θέλουν τον Αντρέας Λούμπιτς να έπασχε από κατάθλιψη έκαναν την εμφάνισή τους στον διεθνή Τύπο. Θα μπορούσε η τρομακτική απόφασή του να εξηγηθεί με ψυχιατρικούς όρους; Σύμφωνα με τον καθηγητή κοινωνικής ψυχιατρικής, Στέλιο Στυλιανίδη, μια παρανοειδής διαταραχή θα μπορούσε να οδηγήσει στην υλοποίηση ενός τέτοιου καταστροφικού σχεδίου. (Σημ: Η συνέντευξη έγινε πριν γίνει αποκαλυφθεί το ιατρικό ιστορικό του πιλότου της Germanwings Αντρέας Λούμπιτς)
